از سال ۱۴۶۷ میلادی و آغاز جنگ اونین ژاپن، دچار آشوب و جنگهای داخلی شده بود. نوبوناگا تلاش کرد تا ازلحاظ سیاسی ژاپن را یکپارچه کند و به همین دلیل تمام عمر خود را صرف کشورگشایی کرد و موفق شد تا پیش از مرگ، یکسوم دایمیوهای ژاپن را شکست داده و یا به اتحاد خود درآورد.
نوبوناگا در سال ۱۵۳۴ در قلمرو اُواری به دنیا آمد. در سال ۱۵۴۸ به دنبال بسته شدن یک قرارداد سیاسی مابین پدرش (اودا نوبوهیده) و دایمیوی قلمرو مینو (سایتو دوسان) با نوهیمه سومین دختر دایمیوی مینو ازدواج کرد. نوبوناگا در سال ۱۵۵۱ پس از فوت ناگهانی پدرش جانشین وی شد و توانست تمام قلمرو اُواری را تحت تسلط خود دربیاورد. در سال ۱۵۶۰، در نبرد اوکههازاما، فئودال بزرگ ژاپن (ایماگاوا یوشیموتو) را در جنگی حماسی و سخت، شکست داد و با این پیروزی به شهرتی عظیم در سرتاسر ژاپن دستیافت. در ۱۵۶۸، بنا به درخواست آشیکاگا یوشیآکی (شوگان پانزدهم) جهت پشتیبانی از وی به کیوتو (پایتخت ژاپن در حدفاصل سالهای 794 تا 1869) لشکرکشی کرد. در ۲ ژوئیه سال ۱۵۷۰ میلادی در حال حرکت در جاده برای جنگ با مخالفان، شخصی بنام سوگیتانی زنجوبو از فاصله تقریباً ۲۰ متری با تفنگ دو تیر بهسوی نوبوناگا شلیک کرد که براثر آن وی تنها یک خراش سطحی برداشت. سوگیتانی بلافاصله از محل گریخت. این حادثه بهعنوان اولین اقدام برای ترور یک شخصیت سیاسی توسط تفنگ در تاریخ ژاپن شناخته میشود.
سوگیتانی در معبد آمیدا در شهر تاکاشیمادر ایالت شیگا پنهان شده بود که توسط ایسونو کازوماسا حاکم این منطقه که از ملازمان قدیم خاندان آزای بود، دستگیر و به خاندان اودا تحویل داده شد. وی ابتدا توسط سوگایا ناگایوری و هاگوری شیگهماسا شکنجه شد سپس وی را تا گردن در داخل خاک دفن کردند و پسازآن با یک اره به آهستگی سرش را از تنش جدا نمودند.
پس از مدتی با توجه به ضعف آشی کاگا، نوبوناگا تصمیم گرفت تا قدرت او را محدود کند و خود قدرت اصلی را در پایتخت در دست بگیرد. آشیکاگا از اینکه دستنشاندهٔ نوبوناگا باشد ناراضی بود و لذا بهطور مخفیانه با دایمیوهای مناطق مختلف برای سرنگونی نوبوناگا مذاکراتی را آغاز کرد تا سرانجام توانست با برخی از دایمیوها و رهبران پرقدرت مذهبی مانند رهبران معبد انریاکو و رهبر فرقه هونگانجی به توافق رسیده و ائتلافی علیه نوبوناگا تشکیل دهد. از آغاز سال ۱۵۷۱ نوبوناگا وارد جنگ با جبهه مشترک مخالفان شد و یکی از رخدادهای مهم و تاریخی آن دوره یعنی دستور آتش زدن کوه هیئی را رقم زد. در بهار سال ۱۵۷۳ نوبوناگا شوگان پانزدهم را از پایتخت تبعید کرد و بدین ترتیب بعد از حدود ۲۴۰ سال به حکمرانی شوگانسالاری آشیکاگا پایان داد. در سال ۱۵۷۶ آشی کاگا که توسط نوبوناگا از قدرت برکنار شده بود مجدداً با همپیمانی خاندان پرقدرت موری علیه نوبوناگا قیام کرد. نوبوناگا توانست در دومین نبرد از نبردهای کیزوگاواگوچی (۱۵۷۸)، خاندان موری را نیز شکست دهد. اودا نوبوناگا در ۱۵۸۲ درحالیکه در بالاترین سطح قدرت خود قرار داشت، نیمهشب با خیانت یکی از ژنرالهای ارشد خود، آکچی میتسوهیده، مواجه شد (هنوز دلیل قاطعی برای این خیانت ذکر نشده است). در این حمله که از آن با عنوان حادثه معبد هوننو نیز یاد میشود، ابتدا نوبوناگا بهشدت به مقابله با شورشیان پرداخت، اما به دلیل کم بودن نیروها، پس از زخمیشدن به داخل معبد رفت و چون راه نجاتی نداشت دست به عمل آیینی سپوکو (هاراکیری) زد و جان خود را گرفت.
نوبوناگا را بنیانگذاری اصلی اتحاد ملی در ژاپن میدانند. جانشین وی تویوتومی هیدهیوشی، که حامی وفادار نوبوناگا بود بلافاصله پس از مرگ او و طی دوازده روز میتسوهیده را شکست داد و با حمایت ایه یاسو توکوگا به اولین حکمران کل سرزمین ژاپن، پس از جنگ اونین تبدیل شد.
به نوبوناگا در جوانی به علت پوشش و رفتارهای غیرعادی لقب "خُل اُواری" دادهشده بود. از طرف دیگر، وی از همان دوران نوجوانی در تمرین و یادگیری تیراندازی باکمان، تیراندازی با تفنگ و شمشیرزنی بسیار پشتکار و دقت فراوانی داشت. اسبسواری، نگهداری باز، و شنا جزو فعالیتهای روتین روزمره او بود، اما بیش از همه، نوبوناگا عاشق کشتی سومو بود. درباره او اینگونه در تاریخ آمده که هرگز لب به مشروب نمیزد. به نظافت و تمیزی بسیار اهمیت میداد و در انجام کارهایش وسواس و دقت بسیاری داشت. بسیار پرکار و سختکوش بود. در محل اقامت خود همیشه زودتر از دیگران از خواب بیدار میشد و برای آن روز برنامهریزی میکرد. بر خود بسیار سخت میگرفت و از اطرافیان نیز انتظار داشت که مانند او باشند. داستان این سختگیریها کمکم مبالغهآمیز شد تا جایی که در داستانها و روایتها، شخصیت وی بهصورت انسانی بیرحم تصویر شده است.
لوئیس فرویس نویسندهٔ کتاب تاریخ ژاپن که از نزدیک با نوبوناگا آشنایی داشته، وی را چنین توصیف میکند:
"نوبوناگا قدی بلند، بدنی لاغر، ریشهای کمپشت، و صدایی بلند و رسا داشت. به جنگ بسیار علاقمند بود. در تمرینات نظامی خستگیناپذیر و متکبر و در اجرای عدالت سختگیر بود. توهین نسبت به خود را هرگز بدون مجازات سنگین، باقی نمیگذاشت. زمان خوابش کوتاه بود و صبح زود بیدار میشد. طماع نبود اما پنهانکار بود و در تاکتیکهای جنگی مهارت زیادی داشت. شتابزده و هیجانزده بود، اما آدم سادهای نبود بههیچوجه مطابق با نصیحت و مشورت ملازمانش عمل نمیکرد و بهشدت مورد احترام همه بود. هرگز لب به مشروب نمیزد. کم خوراک بود و در رفتار و گفتارش با دیگران بسیار رُک. به هر آنچه خود میاندیشید باور داشت. نوبوناگا به همه قدرتمندان ژاپن (امپراطور و دایمیوها) با دیدهٔ حقارت مینگریست و طوری در مورد آنان صحبت میکرد که گویی همه پایینتر از وی هستند. مردم مانند حکومت سلطنت مطلقه به تبعیت وی در میآیند. خدایان و بودا را عبادت نمیکرد و به رسوم و خرافات نیز به دیدهٔ تحقیر می نگریست. تنها اسما به فرقه بودایی نیچیرن وابستگی داشت، اما به روح و قضاوت پس از مرگ اعتقاد نداشت. خانهاش بسیار تمیز بود، خشخصاً بادقت مراقب انجام همهٔ امور بود. طولانی شدن صحبت و مقدمهچینی را دوست نداشت و با افراد طبقهٔ اجتماعی پایین نیز با مهربانی صحبت میکرد. وی علاقهٔ خاصی به جمعآوری لوازم نادر و معروف مراسم چای ژاپنی، اسب خوب، شمشیر، بازداری، و تماشای سومو داشت."
طبق نظرسنجی که دریکی از برنامههای شبکه تلویزیونی نیپون تلویژن در سال 2006 برای تعیین ۱۰۰ شخصیت تاریخی محبوب در ژاپن، برگزار کرد، نوبوناگا بهعنوان محبوبترین شخصیت تاریخی در جهان، ازنظر ژاپنیها انتخاب شد.
نوبوناگا، تویوتومی هیدهیوشی و توکوگاوا ایهیاسو بهعنوان سه قهرمان برجسته (三英傑) که ژاپن را بهسوی یکپارچگی هدایت کردند، شناخته میشوند و همواره محبوبیت این سه رهبر در کتابهای مختلف با یکدیگر مقایسه شده است. این سه رهبر هر یک نقش عمدهای در ایجاد ژاپن نوین ایفا کردند. نوبوناگا ارزشهای کهنه را ویران کرد. هیدهیوشی ارزشهای جدید اجتماعی را بنیان نهاد و ایهیاسو ارزشهای جدید اجتماعی را ارتقا داد و حفظ کرد.
شخصیت نوبوناگا در ادبیات و سینمای ژاپن جایگه خاصی دارد و در آثار مختلفی ظاهر شده است. وی را حتی در بعضی آثار مانند انیمه "جاه طلبی اودا نوبونا" در قامت یک دختر، نیز تصویر کرده اند. از مشهورترین شخصیتهای نوبوناگا در آثار انیمه می توان به آثار ذیل اشاره نمود:
- یوتودن: تاریخچه دوران اربابان جنگ – 1988
- سامورایی کیو – 2002
- سنگوکو باسارا – 2010
- تونو تو ایشو – 2012
- کلکسیون سنگوکو – 2012
- جاه طلبی اودا نوبونا – 2012
- نوبوناگان – 2014
- نوبوناگای احمق – 2014
- کنسرت نوبوناگا – 2014
- سنگوکو موسو – 2015
- آوارگان (Drifters) – 2016
- پروانه باشکوه: نوبوناگای جوان – 2019
جملاتی درباره نوبوناگا:
نوبوناگا شیطانی در لباس مبدل است.
تاکدا شینگن (یکی از مشهورترین دایمیوهای همدوره نوبوناگا ۱۵۲۱-۱۵۷۳)
نوبوناگا فرمانده شجاعی بود، اما فرمانده خوبی نبود. راه پیروزی از طریق جنگ را خوب میدانست، ولی راه پیروزی از طریق انعطاف را نمیشناخت. هنگامی که با دشمن روبرو میشد کنترل خشم خود را از دست میداد و تا ریشهٔ دشمن را قطع نمیکرد و برگهایش را نمیخشکاند آرام نمیگرفت. آنجایی که تسلیمشدگان را قتل عام کرد، کینه از وی پایدار باقی ماند. توانایی وی نقصان داشت، به همین خاطر اطرافیانش وی را دوست نداشتند.
تویوتومی هیدهیوشی (۱۵۳۶-۱۵۹۸)
آتش زدن کوه هیئی عملی بیرحمانه بود، اما نوبوناگا برای همیشه شر سوهیها را کم کرد و اقدامش به سود وحدت کشور تمام شد.
آرای هاکوسکی (محقق، نویسنده) (۱۶۵۷-۱۷۳۵)
اینکه ژاپن مورد حمله خارجیان قرار نگرفت به لطف اودا نوبوناگا بود. هدف وی وحدت ژاپن بود و توانست کشور را متحد کند.
امپراتور میجی (۱۸۵۲- ۱۹۱۲)
تحقیق و ترجمه: شروین فضلعلی زاده