مروري بر تاريخ و اندیشه‌های آيين شينتو
در انيمه ،نمادهاي مذهب و حتي آموزه‌های ديني و اخلاقي هیچ‌وقت مستقيماً به مخاطب عرضه نمی‌شود بلكه از المان‌ها در بطن داستان و به‌صورت تصويري استفاده می‌شود. رويكردي كه می‌تواند از منظر پرداخت، الگويي براي انيماتورهاي ايراني نيز محسوب شود.
در سري داستان‌های دختر جهنمي با توجه به نوع داستان كه می‌توان آن را به‌نوعی مرتبط با جهان‌بینی افراد (علی‌الخصوص جامعه ژاپني) دانست، مفاهيمي نظير مذهب شينتو موردتوجه تيم توليد قرارگرفته است و در اينجا شايد لازم باشد كمي بيشتر با اين مذهب آشنا شويم.
شينيگاميها در اصل دو مرجع و مأخذ دارند:
آيين شينتو مذهب ملي مردم ژاپن است. اين آيين آمیزه‌ای از اندیشه‌های اديان ابتدايي، قوميت و وطن‌پرستی است که در طول تاريخ تحت تأثير آیین‌های کنفوسيوس و بودا تا حدي متحول گشته است. اين آيين بنیان‌گذار خاصي ندارد و ازاین‌رو تعيين زمان شکل‌گیری آن مشکل است.
عموماً تاريخ اين آيين را به قرن ششم قبل از ميلاد و زمان اولين ميکادو، يعني امپراتور ژاپن می‌رسانند. ریشه‌ی ديني اين آيين به همان اديان باستاني شرق آسیا بازمی‌گردد که به آن اشاره شد.کلمه‌ی شينتو مخفف کلمه‌ی چيني شينتائو به معناي «راه خدايان » است. معادل ژاپني اين واژه کامي نوميجي است،
اما بيشتر به همان نام نوشي نئو خوانده می‌شود، در ابتدا اين آيين نام خاصي نداشته و اين نام بعدها در مقابل آيين بودا براي آن برگزیده‌شده است. ناگفته نماند تنها منبع تاريخ اين دين، متون مقدس اين آيين است که تاريخ آن‌ها چندان کهن نيست.
متون مقدس آيين شينتو
قدیمی‌ترین متون مقدس آيين شينتو دو کتاب است که از قدمت زيادي برخوردار نيستند. اين دو کتاب که به نام‌های کوجيکي (یادداشت‌های موضوعات باستاني) و نيهونجي (وقايع ژاپن) است، به ترتيب در سال‌های 712 و 720 ميلادي نوشته‌شده است.
موجود متعال
در آيين شينتو سخن از خدايان متعدد است. شمار اين خدايان در کتاب نيهونجي هشتاد و در کتاب کوجيکي هشت‌صد است.
اما همه‌ی اين خدايان پس از خلقت آسمان و زمين به وجود آمده‌اند. قبل از خلقت، دو خداي مذکر و مؤنث به نام‌های ايزاناگي (مذکري که دعوت می‌کند) و ايزانامي (مؤنثي که دعوت می‌کند) وجود داشتند که اجداد خدايان ديگرند. از متون مقدس شينتو برمی‌آید که اين خدايان انسان‌وارند و دارای همان صفات و اعمال انسانی‌اند.اين خدايان معمولاً همان مظاهر طبیعت‌اند که مهم‌ترین آن‌ها رب‌النوع خورشيد است که بيشتر مورداحترام و پرستش قرار می‌گیرد. خداي ماه نيز مانند خداي خورشيد و همانند آن مورداحترام است.بااین‌حال گاهي در اين آيين سخن از موجودي برتراست که «کامي » خوانده می‌شود. درباره‌ی مفهوم و مصداق آن
اختلافات و بحثهای زيادي بوده است.
سرزمين ژاپن و ميکادو
در آيين شينتو درباره سرزمين پاژن و ميکادو – يعني امپراتوري آن – اعتقاد ویژه‌ای وجود دارد. هنگامی‌که زمين بر هم ريخته بود، خداي خورشيد، مجمع‌الجزایر ژاپن را ايجاد می‌کرد و پسر خود را براي حکومت به آنجا می‌فرستاد تا اولين ميکادوي ژاپن باشد. بنابراين تمام ميکادوهاي ژاپن حاکماني الهی‌اند و سرزمين ژاپن نيز کشور خداوند است. ازاین‌رو، دفاع از اين کشور و اطاعت از دستورهاي امپراتور، تکاليف مهم ديني محسوب می‌شود. امپراتور ژاپن «خداي مجسم» است؛ اين تعبيري است که بارها در متون مقدس اين دين تکرار شده. برخي از مفسران متون آيين شينتو از اين متون برداشت کرده‌اند که مردم ژاپن از نژادي الهی‌اند و ازاین‌رو به احکام و دستورهاي ديني نياز ندارند، بلکه کافي است که بر اساس فطرت خود عمل کنند.
اعمال عبادي و شعائر ديني
در اين آيين، پرستش رب‌النوع خورشيد بس يار رواج دارد؛ تا جايي که در فصل‌ها و موسم‌های مختلف جشن‌های متعددي برپا می‌شود و در آن‌ها به نيايش و شکرگزاری می‌پردازند.در سراسر ژاپن شمار بس يار زيادي معبد وجود دارد که مردم در آن‌ها به اعمال ديني خود می‌پردازند. اين اعمال عموماً جنبه‌ی فردي دارد و بیش‌تر به‌صورت خم کردن سر است و حالتي تواضع گونه دارد. در اين آيين، روحانيان مانند ديگر مردم زندگي می‌کنند؛
آنان می‌توانند ازدواج کنند و می‌توانند مشاغل ديگري نيز داشته باشند.
دستورهاي اخلاقي
در متون مقدس آيين شينتو دستورهاي اخلاقي زيادي بیان‌شده است.برجسته‌ترین اصل اخلاقي آيين شينتو، طهارت و پاکي است. در متون مقدس اين دين، بر پاکيزگي بسيار تأکيد شده است و حتي مراسم تطهير در اين آيين، يکي از شعاير مهم تلقي می‌شود.
دوره‌های تاريخي آيين شينتو
تاريخ اين دين مشتمل بر پنج دوره است که در هر يک تحولاتي روی‌داده است: در دوره‌ی اول، يعني از قرن هفتم قبل از ميلاد تا قرن ششم ميلادي، آيين شينتو تنها دين ژاپن بوده است. از قرن ششم تا هشتم ميلادي، اديان کنفوسيوس، بودا و دائو در کتاب آيين شينتو موردتوجه قرار گرفتند، اما آيين شينتو از قدرت بيشتري برخوردار بود. از ابتداي قرن نهم تا انتهاي قرن هفدهم دين شینتو با اديان ديگر، به‌ویژه آيين بودا، در هم
می‌آمیزد و شکلي خاص به خود می‌گیرد. در سده‌های هجده و نوزده، آيين شینتوي آغازين احيا می‌شود و بر آموزه‌های اصلي آن تأکيد می‌گردد. در پايان نيز در سال 1882 مقامات رسمي دولت، اين آيين را به دو بخش شينتوي حکومتي و شینتوي فرقه‌ای تقسيم می‌کنند. شینتوي فرقه‌ای ديني است در کنار ديگر اديان ، اما شينتوي حکومتي دين نيست، بلکه مراسمي ملي است که همه‌ی ژاپنی‌ها – با هر ديني که باشند – در آن
شرکت می‌کنند.بعد از جنگ جهاني دوم، شینتوي حکومتي از ميان رفت و حکومت از مذهب جدا گشت، اما شینتوي فرقه‌ای به حيات خود ادامه داد و به فرقه‌های بسيار تقسيم شد که گاه‌شمار آن‌ها را تا حدود 800 فرقه ذکر کرده‌اند. اين فرقه‌ها عقايد و رسوم گوناگوني دارند، اما همه در چارچوب آيين شینتو هستند.
تحقیق و تالیف: شروین فضلعلی زاده
